U kunt via onze reserveringstool een afspraak inplannen en aangeven welke archiefstukken u op dat moment wilt inzien.

8.2 ; 13 November 1750 - 1775 Mei 08 (Drents Archief)

Uw zoekacties: De Etstoel

0085 De Etstoel

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inventaris
2. Inventaris
2.1. Archieven van den Etstoel en van de hem opgevolgde collegiën tot 1811
2.1.1. Archief van Drost en 24 Etten (de Etstoel), 1518-1791
N.B. Eene instructie voor dit college is niet bekend. Naam en oorsprong liggen in het duister. Misschien is de oorsprong te zoeken in de oud-Saksische volksvergaderingen. Ook in politieke zaken trad het college op naast de gemeene meente (communitas) van het land van Drenthe; ook gaf het voorschriften van algemeen bestuur en stelde algemeene rechtregelen vast. In 1537 vinden wij voor het eerst gesproken van ridderschap en eigenerfden. Van dien tijd ongeveer dagteekent de scheiding tusschen rechtspraak en wetgeving *  .
Als voorzitter fungeerde de drost, wiens waardigheid gesproten is uit die van den advocatus, den vertegenwoordiger van den bisschop van Utrecht als graaf van Drenthe. Die advocatus was gewoonlijk slotvoogd te Coevorden en droeg als zoodanig den naam van castellanus, praefectus of burggravius; ten opzichte van Drenthe was zijn titel judex. In 1395 verschijnt de titel van ambtman, in 1396 wordt gesproken van drost. Sedert het laatst der 16e eeuw treedt de drost op als vertegenwoordiger van den door Ridderschap en Eigenerfden gekozen stadhouder (behoudens het geschil over de aanstelling van beiden, spruitende uit de vraag of Drenthe souverein was, van de Staten van Drenthe met de Staten-Generaal en de Staten van Overijssel *  .
Behalve het voorzitten van de zittingen van den etstoel was de drost verplicht tot het houden driemaal in het jaar van een "dynck" in ieder dingspel. Ook kon hij op verzoek onder bijzondere omstandigheden in het dingspel een "goe-" of "goerspraecke" houden. Het onderscheid tusschen beide rechtdagen werd gezocht in de wijze, waarop de kosten werden bestreden (voor het "dynck" door het dingspel, voor de goorsprake door den drost) *  . Aan den drost was opgedragen de uitvoering der vonnissen, waarin hij door verschillende ambtenaren (pander, kapitein-geweldiger enz.) werd bijgestaan *  . Oorspronkelijk wees de drost zelf voor geval van afwezigheid aan een "assessor" of "des drosten bysitter" *  . Sedert (1542?) werd eerst door den etstoel en later door de Staten naast den drost een verwalter-drost of "luytenant"benoemd *  , sedert (¿.?) een assessor *  , om zijne functiën waar te nemen, wanneer hij verhinderd was *  .
De etten waren 24 in getal, waarvan telkenjare de helft aftrad, van ieder dingspel twee. Hunne opvolgers werden benoemd door den drost en door de overblijvende etten van het dingspel ieder één *  .
Als griffier van den etstoel trad op de, oorspronkelijk door den drost benoemde, landschrijver, die in later tijden ambtenaar van het landschap en door de Staten aangesteld werd *  . Hij was tevens secretaris van de Staten en oorspronkelijk ook van de gedeputeerden; terwijl de landschapssecretaris eerst als zijn adjunct optrad doch later het college van Drost en Gedeputeerden ter zijde *  .
Volgens de landrechten van 1412 en 1614 werden jaarlijks 3 vergaderingen van den etstoel, lottingen, gehouden *  ; bij besluit van Ridderschap en Eigenerfden d.d. 3 Maart 1659 werd het getal verplichte lottingen gebracht op 2 *  . Terwijl over het algemeen "alle zaken voor den lageren rechter konden worden aangebracht, behandeld en afgedaan" *  , mocht "deze geen vonnis vellen in zaken, waarin alleen de etstoel wijzen mag, of waarin deze reeds eene beslissing genomen heeft" *  . Partijen konden zich ook on- middellijk tot den etstoel wenden; dan was inmenging van lagere gerechten uitgesloten *  .
"De etstoel was het hoogste rechtscollege in Drenthe, waarvoor zelfs de drost ter verantwoording kan worden geroepen. Hij alleen velde definitieve vonnissen, terwijl de uitspraken der lagere gerechten altijd nog aan de beslissing der etten konden worden onderworpen" *  . Het was partijen niet geoorloofd van een vonnis van drost en etten in beroep te komen, maar dezen konden zelven de beslissing uitlokken van een persoon of een college, aan wier gezag zij zich wilden onderwerpen (den bisschop als landsheer) *  . Tegenover kanselier en raden van Overijssel, Drenthe en Lingen waren zij echter machteloos *  . Wel schijnt reeds in de 15e eeuw revisie te zijn toegelaten *  , welke dan evenals later plaats gevonden zal hebben, nadat de nieuwe etten zitting hadden genomen *  .
In lijfstraffelijke zaken werd gevonnist door den drost na ingenomen advies van geconvoceerde etten (een uit ieder der 6 dingspelen); de landschrijver trad ook hier als griffier op. Waarschijnlijk was er geen appel op den Etstoel *  . De etstoel vonniste eerst in appel van vonnissen van den heer van Ruinen met de buren *  ; sedert 1654 in revisie *  . Sedert 1795 was Ruinen in het rechterlijke met het overig Drenthe vereenigd. In 1791 werden drost en 24 etten vervangen door drossard en raden in den etstoel of in den hove van justitie.
8.1-8.3 Register der crimineele sententiën, gewezen door den drost van het landschap Drenthe en de heerlijkheid Coevorden, na ingenomen advies van geconvoceerde etten, 18 November 1678-1735 November 29; 13 November 1750-1790 October 26. Voorzien van alphabetische indices op de voornamen der betrokken personen. i
8.2 ; 13 November 1750 - 1775 Mei 08 i
0085 De Etstoel
2. Inventaris
2.1. Archieven van den Etstoel en van de hem opgevolgde collegiën tot 1811
2.1.1. Archief van Drost en 24 Etten (de Etstoel), 1518-1791

8.1-8.3 Register der crimineele sententiën, gewezen door den drost van het landschap Drenthe en de heerlijkheid Coevorden, na ingenomen advies van geconvoceerde etten, 18 November 1678-1735 November 29; 13 November 1750-1790 October 26. Voorzien van alphabetische indices op de voornamen der betrokken personen.
8.2
; 13 November 1750 - 1775 Mei 08
Datering:
13 November 1750 - 1775 Mei 08
Oude Orde:
8

Gebruik CTRL + scroll om te scrollen

Ga

Kenmerken

Datering:
1518-1811
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Drents Archief, Assen. Toegang 0085 De Etstoel
VERKORT:
NL-AsnDA, 0085