Zoals hierboven aangegeven, is de CdK zowel provinciaal orgaan als Rijksorgaan. Sinds het midden van de 20e eeuw heeft de CdK de meeste bevoegdheden als provinciaal orgaan. Als provinciaal orgaan is hij verantwoording verschuldigd aan Provinciale Staten en dient hij Provinciale Staten alle inlichtingen te verstrekken. Als Rijksorgaan is hij géén verantwoording verschuldigd aan Provinciale Staten.
De bevoegdheden van de CdK als Rijksorgaan worden omschreven in artikel 182 lid 1 van de Provinciewet. Het functioneren als Rijksorgaan wordt nader geregeld in de Ambtsinstructie, laatstelijk uit 1994. De belangrijkste rijkstaken, genoemd in deze instructies zijn of waren:
- Het bevorderen van de samenwerking met rijksinstanties in de provincie.
- Het onderhouden van contacten met in de provincie werkzame rijksambtenaren.
- Het vervullen van een coördinerende rol bij de bestrijding van rampen en de voorbereiding van de civiele verdediging.
- Het doen van aanbevelingen bij het openvallen van de functie van burgemeester.
- Het periodiek brengen van gemeentebezoeken. De commissaris brengt hiervan verslag uit aan de minister van Binnenlandse Zaken en aan Gedeputeerde Staten.
- Het adviseren over het verlenen van Koninklijke onderscheidingen en het toekennen van predicaten.
- Het adviseren bij het openvallen van de functie van korpsbeheerder, ingevolge artikelen uit de politiewet.
- Het adviseren met betrekking tot het vervullen van notariële standplaatsen en de benoeming van nieuwe notarissen.

De provinciale taken van de CdK zijn vastgelegd in de Provinciewet, en omvatten onder meer:
- Voorzitterschap van Provinciale Staten en Gedeputeerde Staten.
- Zorg dragen voor het bijeenroepen van de Provinciale Staten en voor handhaving van de openbare orde in de Statenvergadering. De commissaris leidt de vergaderingen en heeft in de Provinciale Staten een adviserende stem. De commissaris is géén lid van Gedeputeerde Staten, maar heeft als voorzitter wel stemrecht.
- Hij tekent alle stukken die van Provinciale of Gedeputeerde Staten uitgaan. Alle aan Provinciale of Gedeputeerde Staten gerichte stukken worden door hem (of in zijn naam) geopend en hij draagt zorg voor een spoedige behandeling en afdoening.
- Vertegenwoordigt als orgaan de provincie in en buiten rechte en representeert de provincie derhalve bij vele gelegenheden.
- Het uitoefenen van een ombudsfunctie, in welke hoedanigheid bij alle mogelijke kwesties betrokken.
- Indien burgers in de problemen komen met gemeentebesturen, andere instanties of met elkaar, dan kunnen zij zich wenden tot de commissaris.
De Provinciewet is echter niet de enige wet, waarin de CdK bevoegdheden toebedeelt krijgt. In nog enkele tientallen andere wetten worden bevoegdheden van de CdK geformuleerd. De meeste van deze andere bevoegdheden hebben betrekking op het beleidsterrein openbare orde en veiligheid. Wel kan gesteld worden dat de bevoegdheden van de CdK in normale omstandigheden, bezien vanuit de sectorale wetgeving, relatief beperkt van aard zijn. Anders echter dan in normale omstandigheden waarin de CdK vooral toezichthoudende bevoegdheden heeft, heeft de commissaris in buitengewone omstandigheden en bij rampen sterke uitvoerende bevoegdheden. Vooral de Oorlogswet voor Nederland, de Wet Buitengewone Bevoegdheden Burgerlijk Gezagen de Wet Verplaatsing Bevolkingkennen de CdK uiterst ruime en verregaande bevoegdheden toe.

Uiteindelijk kunnen de bevoegdheden van de CdK in vier categorieën ingedeeld worden:
- Bevoegdheden van de commissaris als Rijksorgaanop basis van de Provinciewet, art. 182, lid 1.
- Bevoegdheden van de commissaris als Rijksorgaanop basis van andere wetten(zoals o.a. de Gemeentewet en de Politiewet).
- Bevoegdheden van de commissaris als provinciaal orgaanop basis van de Provinciewet.
- Bevoegdheden van de commissaris als provinciaal orgaanop basis van andere wetten zoals o.a. de Gemeentewet, Politiewet en Brandweerwet).
Binnen de vier bovengenoemde categorieën heeft de dynamiek van de bestuurlijke veranderingen op landelijk, provinciaal en gemeentelijk niveau echter ook steeds zijn weerslag gehad op de omvang en inhoud van de bevoegdheden van de CdK. Bijvoorbeeld een nieuwe politiewet en verandering in wet- en regelgeving op het gebied van de rampenbestrijding en de civiele verdediging lieten hun sporen na op bestuurlijk en uitvoerend niveau binnen de provincie. Maar uiteindelijk bleef de CdK steeds de intermediair tussen de verschillende bestuurslagen; de bestuurder die coördineert en adviseert. In die zin kan gesteld worden dat de taken binnen bepaalde marges toch min of meer steeds dezelfde zijn gebleven. Daarnaast is ook persoonlijke belangstelling van de CdK niet zelden van invloed geweest op zijn activiteiten. Maar dit speelde zich veelal toch af in de marge van het takenveld.