1. Beknopte geschiedenis van de archiefvormende instelling

Voor de geschiedenis van de gemeente voor Tweede Wereldoorlog zie het archief 'Oud-archief van de gemeente Assen' (toegang 0921).

Na 1945 bleef Assen zich ontwikkelen. De komst van het hoofdgebouw van de Nederlandse Aardolie Maatschappij en het Rijkskantorencentrum met onder andere het Bureau Heffingen ('mestbank') van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, Visserij, het gebouw van de Rijksbelastingen en enkele politiebureaus bracht volop werkgelegenheid. Daarnaast werd Assen het middelpunt van medische en psychiatrische gezondheidszorg door de aanwezigheid van het Wilhelminaziekenhuis (1907) en de klinieken Licht en Kracht, Port Natal (inmiddels verdwenen) en Jan van Boeijenoord.
De nieuwe koers van de gemeente kreeg vorm in het Structuurplan 1964. Dat plan gaf een geheel nieuwe visie op vijf economische factoren die onderling nauw met elkaar zijn verbonden: de bevolkingsontwikkeling, de ruimte voor woningbouw, het verkeerssysteem, de voorzieningenstructuur en de werkgelegenheid. Op al die fronten was er sprake van een voor Assen ongekende schaalvergroting.
Grote nieuwbouwwijken kwamen vanaf 1965 tot stand aan de noord en westzijde van het centrum. De wijk Pittelo met 1400 woningen, Baggelhuizen met 1500 woningen, Peelo met ruim 2900 woningen en Marsdijk 4600 woningen.
Het komplan Noord vormde de basis voor een grootschalige sanering van de binnenstad; een hele wijk werd opgeofferd voor een groot plein en een winkelcentrum. De stad groeide dan ook sterk tot een plaats met bijna 67.000 inwoners in 2010.

Lit.
- H. Gras e.a. (red), 'Geschiedenis van Assen' (Assen 2000).
- J. Battjes, E. Brink, 'De historische atlas van Drenthe' (Assen 2009)

2. Geschiedenis van het bestuurlijk apparaat

In zeer vele gemeenten zijn de bestaande bestuursmodellen direct terug te voeren in op artikel 108 van de gemeentewet 1851. Dit artikel, luidende 'de secretarie is den raad, Burgemeester en Wethouders en de commissieën van den raad in alles wat het hen opgedragen bestuur aangaat, behulpzaam', wordt geïnterpreteerd als zou de secretaris een soort oppertoezicht uitoefenen over het gehele bestuursapparaat. Het artikel, geformuleerd in een tijd dat de verschillende bestuursondersteunende taken nog in één persoon verenigd konden zijn, zou aanleiding geven tot moeilijk werkbare situaties, toen er zich na verloop van tijd afzonderlijke secretarieafdelingen en taken van dienst vormden.
In Assen is tot 1985 het secretariemodel gehanteerd. Hierbij zat de secretarie als een spin in het web van de organisatie. Alle voorstellen aan het College van Burgemeesters en Wethouders van de andere diensten gingen via de secretarie. Er was bij dit model een scheiding tussen beleid en uitvoering.
Onder het secretarie vielen vervolgens de afdelingen:
- Bureau Voorlichting,
- Centrale Peroneelsafdeling,
- Algemene Zaken en Onderwijs,
- Bevolking,
- Financiën,
- Interne Zaken,
- Culturele Zaken,
- Kabinet Burgemeester.

3. Geschiedenis van het archief en verantwoording van de inventarisatie

De inventarisatie van dit archief komt voor uit de vorming van het Drents Archief met het statisch archief van de gemeente Assen in 2005 tot Regionaal Historisch Centrum.
Het secretariearchief is verdeeld in twee delen en omvat de periodes 1910-1965 en 1966 - 1983. Het archief is in 1966 opnieuw opgezet wegens het plan om het zogenaamde bloksysteem in te voeren, echter dit heeft geen doorgang gevonden. In 1983 is het archief afgesloten wegens de reorganisatie van de diensten. Dit had te maken met de invoering van het GOS-systeem.

De totale lengte van het archiefdeel 1910-1965 bedraagt ca. 71 meter. Dit deel is vóór 2005 door de gemeente Assen geschoond. Tijdens de bewerking zijn nog enkele dossiers m.b.t. verlopen verzekeringen voor vernietiging geselecteerd.
Het archiefdeel 1966-1983 bedroeg ca. 88 meter. Hiervan is ca. 35 meter geselecteerd voor vernietiging volgens de 'Landelijke Stukkenlijst 2008'.

De oorspronkelijke opzet van het archief was volgens de Basisarchiefcode (BAC) van de Vereniging Nederlandse Gemeente. De opbouw van deze inventaris is naar Stukken van Algemene aarden en Stukken betreffende Bijzondere onderwerpen (het zogenaamde Organisatie-Takenmodel).

De volgende zelfstandige archiefdelen zijn niet meegenomen:
Gasbedrijf, Grondbedrijf, Gemeentewerken, Reiniging, Bossen en Plantsoenen, Politie, Brandweer, Openbaar Slachthuis, Ophaal en Stortingsdienst, Straten- en wegenfonds, Waterleidingbedrijf, Verwarmingsbedrijf, Gemeentelijke Sociale Dienst, Gemeente Ontvanger en Sociale Werkplaats.

De afscheiding van de periode 1910-1983 is zo strak mogelijk aangehouden, echter er zijn enkele stukken die deze periode overschrijden. Vanwege de volledigheid van de zaak zijn deze stukken bijeengehouden.

Aanwijzing voor de gebruiker

Voor meer informatie over de geschiedenis en de onderzoeksmogelijkheden van het gemeentearchief wordt verwezen naar de onderzoeksgids: Egbert Brink e.a. 'Onderzoeksgids voor archieven van lagere overheden in Drenthe, Friesland en Groningen (Assen 2005).

Openbaarheid

Met het oog op de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer is de openbaarheid van een aantal archivalia beperkt. Het gaat hierbij om archiefbescheiden die gegevens van nog die gegevens bevatten van nog levende personen bevatten conform de Archiefwet 95, art. 15, lid a en de bepalingen in de Wet Bescherming Persoonsgegevens. Voor deze dossiers geldt een termijn van 75 jaar na afsluiting van het dossier.
Bouwvergunningen zijn apart beschreven en is raadpleegbaar via archief 1060 - 'Bouwdossiers van de gemeente Assen'.

Het betreft de inventarisnummers: 1306, 1337, 1338, 1444, 1514-1521, 1616, 1620, 1656, 1657, 1659, 1713, 3040, 3043, 3059, 3222, 3225, 3229, 3230-3232, 3924, 3946.