Laatste update: 24 mei 2023
Elke woensdagochtend hoor je het Drents Archief in het programma Koffie en Keuvelen op Radio Drenthe. Presentator Wim Boer belt rond 11.40 uur met Ellen van der Velds of Hilde Boelema van het Drents Archief en samen bespreken ze het onderwerp dat die week centraal staat. Dat kan van alles zijn: een écht Drents thema - bijvoorbeeld hunebedden of de TT - of een onderwerp dat past bij de tijd van het jaar, denk maar eens aan de barre winter van 1979. Als luisteraar kun je vooraf je ervaringen en herinneringen aan het thema van de week delen via de Facebookpagina's van Radio Drenthe en het Drents Archief. Van bromnozems tot de scharensliep, en van de plaatselijke toneelvereniging tot Tokkel, alles komt voorbij!
Je hoort ons in het gesprek regelmatig verwijzen naar archiefstukken of collecties in onze beeldbank. Had je niet zo snel pen en papier bij de hand of wil je gewoon meer informatie over een bepaald onderwerp? Bekijk dan hieronder onze tips, gerangschikt per uitzending (van nieuw naar oud).
1 juni: Vliegveld Eelde
92 jaar geleden werd vliegveld Eelde officieel geopend. Dit gebeurde op 23 mei 1931 door burgemeester Jan Gerard Legro. Tijdens de opening keken duizenden mensen naar een feestelijke vliegshow, In de decenia die volgden, zou het vliegveld de gemoederen regelmatig bezig houden.
24 mei: Noordelijk Pinksterkamp
Dit weekend vind het Noordelijk Pinksterkamp weer plaats in de Marnewaard. Het NPK bestaat al (bijna) 100 jaar en vond tot 1998 altijd in Drenthe plaats. Sinds WOII in Anloo, maar in de jaren 30 van de vorige eeuw was het padvinderskamp in Hooghalen.
17 mei: Noorder Dierenpark
88 jaar geleden, Hemelvaartsdag 1935, opende in het centrum van Emmen het Noorder Dierenpark de deuren. Over hoe het allemaal begon en over goede en slechte tijden, hadden we het in Koffie en Keuvelen.
10 mei: De Pullevaart in Hoogeveen en omgeving
De pullevaart is onlosmakelijk verbonden met Hoogeveen en omgeving. Op brede, platte, houten boten werden de melkbussen van de boeren in de omgeving Hoogeveen door de pullevaarders opgehaald en naar de zuivelfabriek in Hoogeveen gebracht. Op ons YouTube-kanaal vind je een filmpje van de pullevaart, uit 1927.
3 mei: Truus Stern - van Zuiden
Het is de week van het stilstaan bij en herdenken van de Tweede Wereldoorlog. Daarom vertelde Hilde het verhaal van Truus Stern-van Zuiden (1926). Ze groeit op in Hoogeveen, in een harmonieus orthodox Joods gezin. Haar vader is een koosjere slager. Haar vader krijgt in juli 1942 een oproep zich te melden in het werkkamp in Orvelte. Truus ziet hem nooit meer terug. Truus, haar moeder en broer Max duiken onder. Ze verblijft uiteindelijk op maar liefst dertien adressen en overleeft de oorlog.
26 april: Oranjefeesten
Oranjefeesten zijn eigenlijk de voorloper van Koningsdag. Tot het eind van de 19e eeuw had elk lid van het Koninklijk Huis zijn/haar eigen volksfeest: Koningsdag, Koninginnedag en Prinsessendag. Toen in 1898 Wilhelmina koningin werd, werd Prinsessendag uiteindelijk Koninginnedag en dat werd dus Koningsdag zoals we het nu kennen.
19 april: Het galgenveld in Assen
Aan een galg op de hoek van de Kloekhorststraat en de Groningerstraat werden in de 17e en 18e eeuw mensen opgehangen! In 2004 werd dit Galgenveld in Assen opgegraven, toen er een nieuw pand op deze plek werd gebouwd. Er werden onder meer vier grafkisten en de palen van de galg gevonden.
12 april: De bevrijding van Drenthe
Het is 78 jaar geleden dat Drenthe werd bevrijd. Er zijn veel verhalen over deze aprildagen te vertellen, zo trokken de Canadezen via de Beilerstraat Assen binnen. Collega Ellen vertelt een aantal verhalen over de bevrijding van onze provincie in april 1945.
5 april: Drentse voorjaarstradities
Van Sint-Pieter (22 februari) tot en met Pinksteren: Drenthe kent vele voorjaarstradities, zoals het Paasvuur en de Pinksterbroed. In Koffie en Keuvelen deelden Ellen en Wim herinneringen aan echte Drentse voorjaarsgewoontes.
29 maart: Exportslachterij Udema in Gieten
Het geluid van de fabriekspijp van Udema, dat meerdere keren per dag door Gieten schalde, zal bij menig inwoner nog levendige herinneringen oproepen. De stoomfluit bepaalde hoe laat je dag begon, hoe laat het tijd was om te schaften en wanneer de werkdag voorbij was. De slachterij werd in 1904 door biggenhandelaar Waldrik Udema en zijn zoons opgericht en groeide al snel uit tot een enorm complex.
22 maart: Aankomst Molukkers in Nederland
Op 21 maart 2023 is het 72 jaar geleden dat de eerste boot met Molukse ex-KNIL-soldaten en hun gezinnen arriveerde in Nederland. Honderden Molukse gezinnen vertrokken naar Nederland. De mannen waren KNIL-militairen en ze konden niet in Indonesië blijven, omdat het daar te onveilig was. De uitzending is nu terug te luisteren via de website van RTV Drenthe.
15 maart: Relus ter Beek
Vandaag kun je stemmen voor de Provinciale Staten- en Waterschapsverkiezingen. In dat kader gaan Wim en Ellen het vandaag hebben over Relus ter Beek, tot zijn overlijden in 2008 Commissaris van de Koningin in Drenthe. Wie was hij? Waar stond hij voor? En wat is de Monte Relus? Terugblikken op het werkende leven van Relus ter Beek? In onze beeldbank vindt je diverse foto's van hem uit onze collecties. Tip: vul in het zoekveld (relus ter beek) in, inclusief de haakjes.
8 maart: Voorjaarsschoonmaak
De lente is in aantocht. Haal de bezem alvast maar uit de kast, het boenen kan beginnen! Benieuwd hoe de voorjaarsschoonmaak er in de vorige eeuw aan toeging? Op ons YouTube-kanaal vind je een filmpje uit de jaren 30.
1 maart: IJzelstorm 1987
Waar was jij op 2 maart 1987? Een zware ijzelstorm trok over Noord-Nederland. We deelden in deze uitzending van Koffie en Keuvelen herinneringen aan deze gebeurtenis, nu 36 jaar geleden. Onze provincie was bedekt met een laag ijs en weerman Jan Pelleboer vergeleek het met het Glasmuseum in Leerdam. Het leverde mooie plaatjes op, maar voor de natuur was het echt een ramp. Veel bomen bezweken en dieren overleden.
22 februari: De SRV-man
Toet-toet! De SRV-man komt weer voorrijden. In Koffie en Keuvelen spraken Wim en Hilde over deze 'rijdende supermarkt' die vanaf eind jaren 60 het straatbeeld domineerde. Je kon er van alles kopen: natuurlijk melk, vla en boter, maar stiekem werd er ook wel eens sterke drank verkocht. Met de opkomst van de supermarkt verdwenen de meeste SRV-wagens. Er rijdt nu nog slechts een handjevol door onze provincie.
15 februari: Oranjekanaal
Wist je dat het Oranjekanaal misschien wel het grootste economische fiasco uit de Drentse geschiedenis is? Wim en Ellen spraken over dit 48 kilometer lange kanaal, dat zijn naam níet dankt aan het feit dat 'ie van (ongeveer) Oranje tot (ongeveer) Oranjedorp loopt. Waaraan wel, dat hoor je op Radio Drenthe!
8 februari: Plaggenhutten
Op het Drentse platteland vond je vroeger veel plaggenhutten, vooral in de gebieden waar turf gestoken werd. In deze armoedige hutjes woonden soms wel negen mensen en vaak met een schaap of geit erbij in. De woningwet van 1901 verbood het wonen in plaggenhutten, maar dat betekende nog niet dat ze direct verdwenen. Wim en Hilde praatten over dit stukje bewoningsgeschiedenis van onze provincie.
1 februari: Tokkel
‘Hej ’n gulden veur mij?' Dat was de beroemde uitspraak van Tokkel! Hij was bekend in Assen, maar ook ver daarbuiten. Wim en Ellen spraken in de uitzending over de markantste stadszwerver van Assen. Tokkel overleed op 4 februari 2001.
25 januari: Dorpstoneel
Bijna elk Drents dorp heeft er wel een: een plaatselijke toneelverenging. Jaarlijks voeren zij een blijspel in drie bedrijven op, inclusief lange pauzes, een verloting en bal na. Waar komt die traditie vandaan? En die bijzondere namen van de clubs? Wist je dat je vroeger moest stoppen met spelen bij de plaatselijke toneelvereniging als je ging trouwen? En dat nog eerder de rollen van vrouwen door mannen gespeeld werden? Wim en Hilde haalden deze week herinneringen op aan het Drentse dorpstoneel.
18 januari: Bartje
Op 15 januari 2023 overleed Jan Krol, de acteur die in de populaire televisieserie Bartje de gelijknamige hoofdrol vertolkte. Daarom hadden Wim en Ellen het deze week over Bartje. Het originele manuscript, opgetekend in twintig ouderwetse groene schoolschriftjes, ligt opgeslagen in ons depot. Ook het originele kalkstenen beeld van kunstenaar Suze Boschma-Berkhout, staat sinds 2012 in ons pand. Het was vaak mikpunt van vandalisme, daarom kwam er een bronzen beeld, dat je tegenwoordig aan de Oostersingel (tegenover onze hoofdingang) vindt.
11 januari: Hunebedden
Hilde had het in deze uitzending over een bijzondere fotocollectie. Ruim 330 foto’s gemaakt door de bekende archeoloog A.E. van Giffen. In 1918 fotografeerde hij alle hunebedden voor publicatie in zijn Hunebeddenatlas. Dit was voor het eerst in de geschiedenis dat alle hunebedden op de foto kwamen. In de decennia daarna maakte hij veel foto’s bij opgravingen en restauraties. Je kunt deze collectie bekijken in onze Beeldbank. Vul in de zoekbalk de code DA304* in, of filter bij de Collectienaam op 'Collectie Groninger instituut voor archeologie'.
4 januari: Elfstedentocht
Wim en Ellen hadden het in de uitzending over deze foto.
Op pagina 30 van het Drents Archief-magazine lees je meer over de achtergrond van deze foto.