U kunt via onze reserveringstool een afspraak inplannen en aangeven welke archiefstukken u op dat moment wilt inzien.
1.1.1.1. 1810 - 1832 (Drents Archief)
Mijn Studiezaal (inloggen)
0179 Instanties belast met de schattingen voor de grondbelasting
0179
Instanties belast met de schattingen voor de grondbelasting
Inventaris
1. Archieven van instanties belast met de schattingen voor de grondbelasting in Drenthe 
1.1. Inleiding
1.1.1. Organisatie
1.1.1.1. 1810 - 1832
0179 Instanties belast met de schattingen voor de grondbelasting
1. Archieven van instanties belast met de schattingen voor de grondbelasting in Drenthe
1.1. Inleiding
1.1.1. Organisatie
1.1.1.1.
1810 - 1832
laatste wijziging 02-06-2020
De grondbelasting is een heffing op de gebruikswaarde van onroerend goed, sinds de 19e eeuw onderscheiden in gebouwde en ongebouwde eigendommen. De heffing en de inning van de grondbelasting, tot circa 1800 meestal aangeduid met de term "verponding", was ten tijde van de Republiek een zaak van de afzonderlijke gewesten. Pas na de totstandkoming van de eenheidsstaat kwam een landelijke uniforme regeling tot stand (Wetten van 12 juli 1805 en 20 januari 1807). In de jaren 1808-1810 begon een eerste algehele opmeting en kartering van landerijen. De werkzaamheden aan dit "Hollandse Kadaster" zijn echter nooit voltooid. Als gevolg van de inlijving van Nederland bij het Franse Keizerrijk werd het werk stopgezet. De Franse wetgeving werd hier van kracht * . Inzake de grondbelasting en het kadaster waren alle wetten en bepalingen bijeen gebracht in het zgn. Recueil Méthodique, waarvan in 1812 een Nederlandse vertaling onder de titel Methodieke Verzameling verscheen.
Na 1813 bleef het Recueil Méthodique gehandhaafd, zij het aangevuld met diverse circulaires en instructies. Per 1 januari 1826 ging het kadaster over van de administratie der Directe Belastingen naar die van de Registratie, waaronder de bewaringen der hypotheken reeds ressorteerden. Vanaf dat jaar is er versneld gewerkt aan de totstandkoming van het kadaster en "het werk der schattingen". Vooral in de jaren 1826-1828 zijn talrijke circulaires uitgegaan ter precisering van het Recueil Méthodique. Het is een moeizaam karwei aan de hand daarvan de exacte gang van zaken bij de werkzaamheden te reconstrueren en aldus de samenhang tussen de vele soorten staten en registers te achterhalen * .
De invoering van het kadaster was het juiste moment om de grondslag vast te stellen voor de heffing van de grondbelasting. Hoewel de oppervlakte een evenwichtig criterium vormde, was dit niet de enige maatstaf: bij de ongebouwde eigendommen bijvoorbeeld dienden ook de verschillen in grondsoorten bij de schatting te worden betrokken. Als grondslag van de schattingen van de ongebouwde eigendommen ging men uit van de netto opbrengst, d.w.z. de bruto opbrengst minus de kosten van bebouwing en onderhoud. In eerste instantie geschiedde de schatting voor de ongebouwde eigendommen naar de gemiddelde huurprijzen over 1816 t/m 1826, en voor de gebouwde naar de huurprijzen over 1816 t/m 1825. Behalve van huurcontracten en prijsnoteringen van producten maakte men ook gebruik van koopakten. Bij polders werden de gemiddelde jaarlijkse kosten van onderhoud en administratie als onkosten afgetrokken * .
Een en ander werd samengevat in allerlei staten, meestal per gemeente, maar soms ook per kanton * . Het opmaken van lijsten, tafels en processen-verbaal was het werk van de controleur; de schattingswerkzaamheden te velde werden uitgevoerd door schatters en controleurs samen. Om zoveel mogelijk uniformiteit te verkrijgen, werden grenspercelen van aan elkaar grenzende gemeenten en kantons met elkaar vergeleken. Toezicht op het hele werk werd uitgeoefend door de provinciale inspecteur.
Het Recueil Méthodique onderscheidde classificatie en klassering. Het eerste betekent het bepalen van het aantal klassen van iedere soort van eigendom, gerelateerd aan opbrengst, vruchtbaarheid e.d.; klasseren is het bepalen van de klasse van een bepaald perceel. Eigenaren konden reclameren tegen de klassering. Na advies van Gedeputeerde Staten besliste de Gouverneur der provincie over deze reclames. Ook op de zgn. kantonnale vergaderingen kon men bezwaren tegen vermeende onjuistheden in de taxaties ter tafel brengen. De besluiten van deze vergadering dienden tot advies aan de Gouverneur die vervolgens, na G.S. te hebben gehoord, de schattingen definitief vaststelde.
Alle relevante gegevens per perceel zijn samengevat in de in 1832 vastgestelde Oorspronkelijk Aanwijzende Tafels (OAT). Deze bevatten per kadastrale gemeente en per sectie in de volgorde van de perceelsnummers een opgave van de naam, woonplaats en beroep van de eigenaar of andere zakelijk gerechtigde, van het soort bebouwing, oppervlakte, klasse en belastbare opbrengst van ieder kadastraal perceel * .
*
Toegang nr. 0179: Inventaris van de archieven van instanties belast met de schattingen voor de grondbelasting in Drenthe 1815-1963
1. Archieven van instanties belast met de schattingen voor de grondbelasting in Drenthe
laatste wijziging 09-03-2023
1.679 beschreven archiefstukken
1.442 gedigitaliseerd
totaal 12.789 bestanden
Kenmerken
Datering:
1815-1963
Beschrijving:
Instanties belast met de schattingen voor de grondbelasting in Drenthe
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Drents Archief, Assen. Toegang 0179 Instanties belast met de schattingen voor de grondbelasting
VERKORT:
NL-AsnDA, 0179
VOLLEDIG:
Drents Archief, Assen. Toegang 0179 Instanties belast met de schattingen voor de grondbelasting
VERKORT:
NL-AsnDA, 0179
Categorie:
laatste wijziging 09-03-2023
1.679 beschreven archiefstukken
1.442 gedigitaliseerd
totaal 12.789 bestanden