U kunt via onze reserveringstool een afspraak inplannen en aangeven welke archiefstukken u op dat moment wilt inzien.
1.1. Geschiedenis van de Nederlands Hervormde gemeente Beilen (Drents Archief)
Mijn Studiezaal (inloggen)
0314 Nederlands Hervormde Gemeente Beilen
0314
Nederlands Hervormde Gemeente Beilen
Inventaris
1. Inleiding 
1.1. Geschiedenis van de Nederlands Hervormde gemeente Beilen 
0314 Nederlands Hervormde Gemeente Beilen
1. Inleiding
1.1.
Geschiedenis van de Nederlands Hervormde gemeente Beilen
laatste wijziging 25-03-2005
De kerk van Beilen behoort samen met die van Anloo, Eelde, Norg, Roden, Roderwolde en Vries tot de oudste kerken van Drenthe. In 1139 droeg de bisschop van Utrecht het recht op een uitkering van deze kerken over aan de kerk van Oldenzaal Oorkondenboek van Groningen en Drenthe, nr. 27., die de verplichting van de Drentse kerken in 1256 weer overdroeg aan de kerk van Steenwijk Oorkondenboek van Groningen en Drenthe, nr. 122.. In 1295 werd deze kerk kapittelkerk en in de oprichtingsakte werd vermeld dat Beilen, Vries en Anloo jaarlijks een valk verschuldigd waren Oorkondenboek van Groningen en Drenthe, nr. 194.. In 1369 werd deze pacht in natura vervangen door een vaste som geld4. Oorkondenboek van Groningen en Drenthe, nr. 568.
Sinds het jaar 1206 behoorde de kerk van Beilen aan de abdij Ruinen Oorkondenboek van Groningen en Drenthe, nr. 43.. Samen met een kapel te Westerbork en enige tienden te Wijster droeg de bisschop van Utrecht in dat jaar de kerk over. De abt van Ruinen kreeg ook het collatierecht van Beilen. Toen in later jaren het klooster naar Dikninge werd verplaatst, ging dat collatierecht mee Oorkondenboek van Groningen en Drenthe, nr. 287..
Aan wie de kerk was toegewijd is niet zeker. In de literatuur worden zowel Willibrord, Martinus als Stephanus genoemd Oud-vaderlandsche rechtsbronnen II nr. 17, p. 502, noemt Martinus. Dr. P. Mathias Arts, Het dubbelklooster Dikninge, noemt Willibrord. Magnin noemt Stephanus.. In de loop der eeuwen hebben bij de kerk van Beilen twee vicarieën Een vicarie is een kapel of een altaar waaraan vaste jaarlijkse inkomsten zijn verbonden. behoord: de St. Stephanus vicarie en de St. Anna vicarie. De eerste werd waarschijnlijk bediend door de pastoor, de tweede was mogelijk identiek met de kosterij Zie Arts, Het dubbelklooster Dikninge, p. 246..
Tot de kerk van Beilen behoorden de tegenwoordige burgerlijke gemeente alsmede de nu onder Smilde ressorterende Haler- en Hijkervenen Oud-vaderlandsche rechtsbronnen II nr 17, p. 502..
De laatste priester in Beilen was Johannes Fledder. Op de eerste classis van het hervormde Drenthe in 1598 stond hij op de lijst van "papen" Acta, p. 6.. Hij is in ieder geval niet overgegaan op de gereformeerde religie, want in 1600 was de plaats te Beilen nog steeds vacant Acta, p. 15.. In 1601 kwam de eerste predikant Hendrik Pieters.
Door de secularisatie van de abdij Dikninge kwam ook het collatierecht in wereldlijke handen en wel in die van Drost en Gedeputeerden. In de 19e eeuw kreeg Beilen een koninklijke collatie Romein, p. 33..
De kerk van Beilen is een "rijp gotisch, eenbeukig gebouw, bestaande uit een 15e-eeuwse hoge toren van het Drentse type, met één grote diepe spitsboognis in elk der vier zijden van de drie geledingen boven de lagere ingangsgeleding, een wellicht reeds 16e-eeuws schip en een smaller, vermoedelijk 15e-eeuws koor" Kunstreisboek voor Nederland, Amsterdam 1969, p. 130.. Tweemaal is het gebouw geteisterd door brand. Eerst rond 1607 Romein, p. 37., daarna in 1820 toen een groot deel van Beilen in de as werd gelegd J.M. van Kuyk, De groote brand te Beilen in het jaar 1820, in: Nieuwe Drentsche Volksalmanak 1903, p. 162.. In de jaren 1937/ 1938 onderging de kerk een algehele restauratie Kunstreisboek, p. 130..
Het orgel werd ingewijd in 1840 en was afkomstig uit de Broederkerk in Groningen Romein, p. 32..
laatste wijziging 22-02-2023
326 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Datering:
1718-1982
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Drents Archief, Assen. Toegang 0314 Nederlands Hervormde Gemeente Beilen
VERKORT:
NL-AsnDA, 0314
VOLLEDIG:
Drents Archief, Assen. Toegang 0314 Nederlands Hervormde Gemeente Beilen
VERKORT:
NL-AsnDA, 0314
Categorie:
laatste wijziging 22-02-2023
326 beschreven archiefstukken