U kunt via onze reserveringstool een afspraak inplannen en aangeven welke archiefstukken u op dat moment wilt inzien.

1.7. Eigendommen en andere rechten van de eigenaars van de Klencke (Drents Archief)

Uw zoekacties: Huis De Klencke te Oosterhesselen

0613 Huis De Klencke te Oosterhesselen

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inventaris
1. Inleiding
1.7. Eigendommen en andere rechten van de eigenaars van de Klencke
0613 Huis De Klencke te Oosterhesselen
1. Inleiding
1.7.
Eigendommen en andere rechten van de eigenaars van de Klencke
Terloops zijn al ter sprake gekomen de bij de Klencke behorende rechten, die de eigenaars mochten uitoefenen. De van rond 1780 daterende "staat der opkomsten van het huis en havezate de Klencke, met desselvs annexen, alsmede van 't gene daaruit gaat" *  geeft een opsomming van deze rechten. Daar was eerst het recht van beschrijving in de Ridderschap van Drenthe en voor een onriddermatige het recht om ten landdage te compareren. Vervolgens mochten de Klencke-bewoners jagen in de gehele landschap Drenthe, behalve in de heerlijkheden, en in de gehele marke van Oosterhesselen vissen. Zij hadden het recht van benoeming van predikanten en schoolmeesters te Oosterhesselen en waren vrijgesteld van inkwartiering van soldaten en van de boer- en landslasten. Tot slot hadden zij het recht op een derde in de marke van Oosterhesselen, hetgeen neerkwam op het recht om 80 tot 100 schapen te laten weiden. Vooral over het collatierecht en het recht op een derde in de marke zijn in de loop der eeuwen nogal eens moeilijkheden geweest *  .
Een ander goed dat altijd zeer nauw bij de Klencke betrokken is geweest, is de windmolen te Gees. In 1504 gaat de eigendom hiervan samen met die van de Klencke over aan de drie buren van Oosterhesselen *  .Wanneer hun erfgenamen in 1519 de Klencke overdragen aan Hinrick van Haerst, is de molen daar niet bij *  . Maar in 1527 verkoopt Johan van Zwynderen, één van die erfgenamen, hem aan de drostinne van Coevorden *  . H.C. baron van In- en Kniphuisen moet de molen weer hebben gekocht, want in 1780 wordt hij nog niet gerekend tot de eigendom van de Klencke en in 1804 wordt hij verkocht aan Derk van der Wijck *  . Derk verhuurt de molen een aantal jaren, maar verkoopt hem in 1817 toch weer *  . Daarmee verdwijnt de molen uit het bezit van de bewoners van de Klencke.
De achtereenvolgende families, die op de Klencke gewoond hebben, hadden naast dit landgoed ook andere bezittingen, waarover in het huis de Klencke stukken zijn achtergebleven. Een grootgrondbezitter was ongetwijfeld Haro Caspar baron van In- en Kniphuisen. Van oudsher had hij al rechten op de heerlijkheden Innhausen en Knyphausen en ook in Oost-Friesland had zijn familie bezittingen *  . Vervolgens woonde de familie van In- en Kniphuisen al enige generaties in Groningen, zodat Haro Caspar ook daar bezit kreeg, onder andere een aandeel in het huis Nienoord *  . Hij trouwde in 1757 met Martina Cornelia Jacoba van Heuckelom. Zij verwierf door vererving goederen te Beers en Gassel in het land van Cuyk, die in 1774 weer werden verkocht *  . In 1782 wordt dan het landgoed de Klencke aan het bezit toegevoegd. Van al deze bezittingen gaat alleen de Klencke over naar hun dochter Martina Theodora Agatha en haar man Derk van der Wijck. Hiermee komen we aan een andere familie van landeigenaren. Derk was geboren op het huis de Stoevelaer bij Markelo. Deze Overijsselse havezate was sinds 1743 eigendom van de familie Van der Wijck *  . Na de Stoevelaer wordt het bezit van de familie uitgebreid met meer goederen in de kerspelen Markelo en Raalte *  . Derks vader Jan Hendrik wordt in 1756 met de havezate beleend, terwijl na diens overlijden in 1809 zijn broer Berend Hendrik de Stoevelaer krijgt. Derk zelf krijgt bij de verdeling van "de Stoevelaerse boedel" twee erven in Markelo *  .
Geheel nieuw bezit vormt Hendrik Jan Leopold van der Wijck in Assen, als hij daar zijn functie bij de rechterlijke macht uitoefent. Zo verwerft hij bezit bij de houtzaagmolen aan de Vaart, in Witten en de Haar en zelfs de brug over het Deurzerdiep in de weg tussen Assen en Rolde *  .

Kenmerken

Datering:
1520-1955
Beschrijving:
Huis De Klencke te Oosterhesselen 1464-1955
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Drents Archief, Assen. Toegang 0613 Huis De Klencke te Oosterhesselen
VERKORT:
NL-AsnDA, 0613
Categorie:
  • Zonder categorie