Films en filmfragmenten (Drents Archief)

oral history: interview WO II

oral history: interview WO II

Interview door Carla van Dalen met X over het verzet te Meppel en de KP Staphorst. Aan de orde komen o.a.: X is geboren op 17-6-1926 te Meppel. Hij is opgegroeid in een middenstandsgezin en is getrouwd op 7-9-1951. Zijn vader had een machineconstructiebedrijf. Hij heeft zelf vijf kinderen en is aangesloten bij de gereformeerde kerk. X heeft de MULO en de HBS gedaan en is vertegenwoordiger van het merk Bosch. Vanaf het begin van de oorlog waren de leden van het gezin actief in het verzet. De onderduikers werden via de winkel over diverse adressen verspreid. Een tijdje vóór die datum organiseerde de vader van X een informatieve vergadering achter de consistorie van de gereformeerde kerk te Meppel. Zijn vader wees op de gevaren van de Arbeidseinsatz. De vader van X leverde machines aan werkeloosheidsprojecten en werd zo in de gelegenheid gesteld om onderduikers in dergelijke projecten onder te brengen. Via Popke Lenstra, die ook op de HBS te Meppel zat, kon X zijn broer van een onderduikadres voorzien. Een paar weken vóór Dolle Dinsdag werd de KP Staphorst opgericht. Deze KP stond onder leiding van Jos Bovanie. Hun basis was gelegen bij of in het werkgelegenheidsproject ‘’t Wijde Gat.’ Naast X en zijn ouders werden op een gegeven moment tegen de 30 andere verzetsmensen opgepakt. Zijn vader werd gefusilleerd. De reden voor deze massale actie lag in het feit dat ze contacten hadden met de KP Meppel en dat X van die groep werd opgepakt. Hij was zo onvoorzichtig geweest om alle adressen op een blocnote op te schrijven. X zelf werd alleen ondervraagt over Trouw, omdat hij met zijn vader op het punt stond deze te gaan distribueren. De SD vond aldus hun fietsen volgeladen met Trouw. X is in de gevangenis te Meppel bij ondervragingen ernstig mishandeld en kwam pas weer vrij bij tijdens de bevrijding. De herinneringen aan de mishandelingen heeft X aanvankelijk weggedrukt, maar nu beginnen de herinneringen terug te komen.

Vervolg van het interview dat Carla van Dalen had met X over het verzet te Meppel en de KP Staphorst. Aan de orde komen o.a.: het interview begint over de april/mei staking. Er ontbreekt een gedeelte van het gesprek omdat het bandje moest worden omgedraaid. De vader van X weigerde categorisch om klussen voor Duitsers op te knappen. Een aanbod om te helpen bij de aanleg van het vliegveld van Havelte wees de vader van X bijvoorbeeld van de hand.. Wanneer X naar de verdeling van rijk en arm kijkt vraagt hij zich af waarvoor hij zich in de oorlog heeft ingezet. Toch heeft hij er geen spijt van. Vervolg interview op 16-9-1986. Helaas ontbreekt er een gedeelte vanaf het begin, zodat de strekking van de eerste anekdote over X, vermoedelijk een NSB’er, niet geheel duidelijk is. Het is wel duidelijk dat het over diverse auto’s gaat die tevoorschijn waren gehaald na Dolle Dinsdag. Toen bleek dat de geallieerde opmars stagneerde werden de wagens in een bos verstopt en gecamoufleerd. Men was bang dat X, de NSB’er, deze wagens gezien zou hebben. Namen van mensen waar X ondergedoken heeft gezeten zijn ondermeer Ten Holder en Lex. Diverse schuilnamen van leden van enkele KP’s zijn voor de KP ‘Oom Hein’; Benno en Jan Rok, de KP Friesland; Sjors, Bram en Tom. Tenslotte Freek (later doodgeschoten) en Theo van de KP Noord Drenthe. De activiteiten voor het verzet door het gezin van X, en dan vooral voor zijn vader, werden in belangrijke mate geïnspireerd door het geloof. Verder komt Nel Stevens nog ter sprake die koerierster was voor de KP Staphorst. Ze deed verkenningswerk en andere hand- en spandiensten voor deze KP.